Presentation Skills တက်အောင် ဘာတွေပြင်ဆင်ရမလဲ။
(ဆရာမတွေရဲ့ သင်ခန်းစာအတွက်ရော၊ ကျောင်းသားတွေအတွက်ရော)
ဒီကိစ္စဟာ ဂူးဂဲဟာတွေရှာဖတ်ရုံနဲ့ အဆင်ပြေတဲ့ ကိစ္စမျိုးတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ presentation ကြောက်တာ မကျွမ်းကျင်တာ ဘာသာစကားတစ်ခုထဲကြောင့် မဟုတ်ပါဘူး။
ပထမဆုံးနားလည်ရမှာက ကိုယ်ကမြန်မာလိုရော သေချာ လူရှေ့ရပ်ပြီး ရှင်းပြပြောပြနိုင်လားပေါ့။ အဲ့လိုမှာမှ ကြောက်နေသေးတယ်ဆိုရင် အဲ့တာကို အရင်ပြင်ဆင်ရပါလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် presentation မကျွမ်းကျင်တာ ကိစ္စနှစ်ခုရှိပါမယ်။ လူအုပ်ကိုကြောက်တာနဲ့ ဘာသာစကားအခက်အခဲ ပါ။
၁။ လူအုပ်ကို မကြောက်နည်း
လူအုပ်ကိုကြောက်တာကို ဘယ်လိုဖြေရှင်းမလဲ။
ဒီကိစ္စက မွေးရာပါဗီဇနဲ့လည်းဆိုင်သလို ဖြတ်သန်းရတဲ့ ပညာရေးနဲ့အနည်းငယ်ဆိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လေ့ကျင့်ယူလို့ ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပထမဆုံးတစ်ချက် လူအုပ်ကြောက်တာကို ဖြေရှင်းဖို့ လူအုပ်ရှိနေဖို့ လိုပါတယ်။ ရေကူးတတ်ဖို့ ကူးဖို့ရေရှိရသလိုပေါ့။ ကိုယ့်ကို အားပေးမယ့် အကောင်းအဆိုး မဝေဖန်ပေမဲ့ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့အတူ မြန်မာလိုပဲ စတင်လေ့ကျင့်လို့ ရပါတယ်။ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ တခုခုဆို ထပြောရဲတဲ့သတ္တိ မွေးထားဖို့ လိုပါတယ်။
၂။ ရှင်းပြတတ်ရပါမယ်
ရှင်းပြတာနဲ့ ဖတ်ပြတာ မတူပါဘူး။ သတင်းကြေငြာတဲ့သူတွေဟာ စီကာပတ်ကုံး ဖတ်ပြရတာဖြစ်ပြီး၊ လူရှေ့ပြောဖို့က ရှင်းပြရတာပါ။ ရှင်းပြတက်ဖို့ကို ကိုယ်က အရင်နားလည်ထားဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ်သိတဲ့ သီချင်းတစ်ပုဒ်အကြောင်းကို ပြန်ရှင်းပြတာမျိုးနဲ့ စလေ့ကျင့်လို့ ရပါတယ်။ သီချင်းနဲ့ အဆင်ပြေရင် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၊ အစားအသောက် စတာတွေနဲ့ တဆင့်တဆင့် ရှင်းပြတတ်ဖို့ ကျင့်ယူလို့ရပါတယ်။
၃။ ပရိတ်သတ်ကို ပြောပြတတ်ရမယ်
ရှင်းပြနေပေမဲ့ ကြောက်ကြောက်နဲ့ ကိုယ့်ဘာသာကို ပြန်ရှင်းနေတာမျိုး မဖြစ်သင့်ရပါဘူး။ ပရိတ်သတ်ကို ရှင်းပြတယ်ဆိုတာ အလိုက်အထိုက်၊ စက္ကန့်ပိုင်းလေး နားတာ၊ အသံအတက်အကျနဲ့ အဖြေမလိုတဲ့ မေးခွန်းလေးတွေ စတာတွေမျိုးပါ။ အပေါ်ကဟာကိုကျင့်ရင်းတခါထဲ ပြင်ယူလို့ရပါတယ်။
၄။ ရင်ဆိုင်ပါ
ကိုယ်က ပရိတ်သတ်ကို မျက်နှာမူရမယ်၊ ပရိတ်သတ်အလယ်မှာ၊ အရှေ့မှာ ထင်းနေရမယ်၊ သိသာနေရမယ်၊ တက်ကြွနေရမယ်၊ slide သုံးရင် တချိန်လုံးကြည့်ဖတ်နေတာကို ရှောင်ရမယ်။ notes စာရွက်ကို တချိန်လုံးကြည့်နေတာကို ရှောင်ရမယ်။ ဒါကို ရင်ဆိုင်တယ်လို့ ခေါ်ပါတယ်။
အပေါ်က အဆင့်တွေက ကိုယ့်ဘာသာ လူမကြောက်အောင် လေ့ကျင့်ရုံပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့မှာမှ အင်္ဂလိပ်လိုပြောရမယ်ဆိုရင် ထပ်ပေါင်းထည့်ရမှာတွေ ရှိလာပါလိမ့်မယ်။
၁။ လူအုပ်မကြောက်နည်း + ပြန်ပြောနည်း
စာသင်ခန်းထဲမှာပဲ ထိုင်နေရင်း ဆွေးနွေးခိုင်းထားတဲ့အကြောင်းတွေကို တစ်ယောက်ကို ထပြောခိုင်းရုံပါပဲ။ ထပြောတာအဆင်မပြေနိုင်ရင် ထိုင်ပြီးပြောခိုင်းရုံပါပဲ။ ဒီလိုနဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို ဆွဲဆန့်ပြီး ခိုင်းတာ၊ တဖြည်းဖြည်း ထပြောကြည့်တာမျိုးနဲ့ စလို့ရပါတယ်။ ဆရာက ဘယ်သူပြောမလဲဆိုရင် လက်သာထောင်ပြီးပြောပါ။ အဲ့ဆရာက ကိုယ်ထပြောတာကိုလှောင်ရင် နောက်နေ့ဆက်မတက်ပါနဲ့။
၂။ အင်္ဂလိပ်စာ skills တက်အောင်လုပ်ခြင်း
အင်္ဂလိပ်လို တက်ပြောဖို့ အလွတ်ကျက်မရသလို၊ စာဖတ်လို့လည်း မရတာကြောင့် အင်္ဂလိပ်ကို သေချာပြင်ဆင်သင့်ပါတယ်။ အပြောပိုင်းတင်မဟုတ်ဘဲ grammar, vocab, pronunciation စတာတွေပါ ပြင်ရပါမယ်။
၃။ ကြိုတင်ပြင်ဆင်နည်း
ရှာလာရလာတဲ့ အချက်အလက်တွေဟာ ပြန်ရှင်းပြလို့ မရဘူးဆိုတာကို သိထားရပါမယ်။ (အခုခေတ် AI ကို script ရေးခိုင်းပြီး သဘာဝကျကျ ပြန်ပြောလို့တော့ ရပါပြီ)။ ဒါပေမဲ့ ရလာတဲ့စာအတောင့်လိုက်ဟာ ဖတ်ဖို့ပဲဖြစ်ပြီး ရှင်းပြဖို့အတွက် မဟုတ်ဘူးဆိုတာကို သိထားပြီး အဲ့အတွက် ထပ်လေ့ကျင့်နိုင်ရပါမယ်။ ဒီတော့ TED talk တွေ နာနာကြည့်ပြီး မှတ်လို့လည်း ရသလို၊ YouTube မှာလည်း နမူနာတွေ လေ့လာပြီး ပြန်ပြင်ဆင်လို့ ရပါတယ်။ တနေ့တညထဲနဲ့တော့ မရပါဘူး ထပ်ခါထပ်ခါ နေ့စဉ် လေ့ကျင့်ပါ။
၄။ စကားပြော ဖြစ်ရပါမယ်
အင်္ဂလိပ်စာဟာ မြန်မာလို အရေးနဲ့အပြောကွဲတဲ့ စကားမဟုတ်ပေမဲ့လည်း ပြောပုံမတတ်ရင် စာဖတ်သလိုပါပဲ။ ဒါကို လေ့ကျင့်ရပါမယ်။ တစ်ယောက်ထဲ လေ့ကျင့်မယ့်အစား နားထောင်ပေးမယ့် လူအုပ်ရှိတာ ပိုအဆင်ပြေပါလိမ့်မယ်။ တဆက်ထဲတင် အင်္ဂလိပ်အပြောကို ဆက်လေ့ကျင့်နေပါ။ group idea တွေ ပြောနိုင်တာမျိုး၊ ဆရာမတွေကလည်း positive reinforcement ပေးတဲ့ စာသင်ခန်းမျိုး ဖန်တီးပေးနိုင်ဖို့ လိုပါတယ်။
၅။ ယုံကြည်မှုကို အသက်သွင်းပါ
Confidence ရှိဖို့တစ်ခုပဲ လိုပါတယ်။ ထပ်ခါထပ်ခါ လေ့ကျင့်ခြင်းပါပဲ။ confidence ရှိသူတိုင်း လေ့ကျင့်ထားကြပါတယ်။ မလေ့ကျင့်ဘဲ အသလွတ် တက်ပြောတယ်ဆိုတာ ၂ ချက်ပဲ ရှိတယ်။ တစ်ချက်က သူက ၅-၆ နှစ်ထဲက အဲ့လို ကောင်းတဲ့ပညာရေးနဲ့ ကြီးပြင်းလာခဲ့တာ၊ ဒုတိယတစ်ချက်က ညာနေတာပါပဲ။
ကျွန်တော်တို့ တက္ကသိုလ်ပေါင်းစုံ အင်္ဂလိပ်စာပြိုင်ပွဲမှာဆိုရင် ခေါင်းစဉ်တွေအကုန်လုံးက ကျပန်းပါ။ ဒါကြောင့် မေးခွန်းဟောင်းကျက်သလို ကျက်လို့မရဘဲ ဆင်တူအုပ်စုကြီးတွေခွဲပြီး စာတွေ data တွေ ဖတ်ထားရပါတယ်၊ data ပိုင်တဲ့သူက အင်္ဂလိပ်စာကို အပြင်းအထန် လေ့ကျင့်ပါတယ်။ ပြောချင်တာက ကျပန်းဆိုတဲ့ဟာတောင် အရမ်းပြင်ဆင်ရတာပါ။ ခေါင်းစဉ်တစ်ခုကို ပြင်ဆင်ပြီး ပြောရတာကတော့ အလေ့အကျင့် လိုကိုလိုပါတယ်။
၆။ ဘာသာစကား အမှားကို မကြောက်ပါနဲ့
အမှားကိုကြောက်နေရင် ရှေ့မရောက်ပါဘူး။ presentation က ဘဝကြီးတစ်ခု မဟုတ်ပါဘူး။ (not the end of the world)။ အထူးသဖြင့် ဘာသာစကားအမှားကို မကြောက်ပါနဲ့။ မှားမှန်းသိလိုက်ရင် ဆက်မတွေးဘဲ နောက်အကြောင်းကို ဆက်သွားပါ။ notes ကို ကိုးကားပါ။
၇။ slides and script
အမြင်ပိုင်း ထောက်ကူပေးမယ့် PowerPoint, Google slides, canva တွေ သုံးပါ။ Slide သုံးမှ ကိုယ်ပြောချင်တာ အစီအစဉ်ကျမှာပါ။ notes အတွက် ချရေးထားတဲ့ script ကို ကိုးကားပြောပါ။ (စာထဖတ်ရမှာတော့ မဟုတ်ပါဘူး)
၈။ အမြဲတမ်း ပြန်သုံးသပ်ပါ
ကျွန်တော်တို့ အများစု presentation ပြီးသွားတာမျိုး၊ ထပြောတာ ပြီးသွားတာမျိုးဆို ဦးနှောက်ကဟာသွားပြီး အာရုံတွေ အရမ်းပြန့်သွားတက်ပါတယ်။ ဖုန်းကောက်ကိုင်မိတာတွေ၊ ဖုန်းသုံးနေတာမျိုးအထိ ဟာသွားနိုင်တယ်။ အမှန်တော့ အဲ့အချိန်မှ ရေသောက်အနားခဏယူပြီး ကောင်းရာကောင်းကြောင်းပြောပေးနိုင်တဲ့သူတွေဆီက နားထောင်ပြီး ပြန်သုံးသပ်တာမျိုး၊ video ရိုက်ထားရင် ပြန်ကြည့်တာမျိုး လုပ်သင့်ပါတယ်။ ဒါမှ နောက်တခါမှာ ဒီ့ထက် ပိုကောင်းလာမှာပါ။
ကျွန်တော်က self-study ကို narrative များတဲ့ monologue များတဲ့ National Geographic documentary တွေ၊ TED တွေနဲ့ နှစ်နဲ့ချီ လေ့ကျင့်ခဲ့တာဆိုတော့ ရှင်းပြတာ လူရှေ့ထွက်ရပ်တာတွေက တကူးတက ပြင်ဆင်စရာမလိုဘဲ ပြောမယ့်ဟာတွေကတော့ မပြောခင် အမြဲတမ်း ပြင်ဆင်လေ့ကျင့်ရပါတယ်။ ခက်တဲ့ဟာတွေဆို သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ အစမ်းတိုက်ကြည့်ရတဲ့အထိပါပဲ။
Slide ပေါ်ပြင်ဆင်နည်းတွေ၊ စာထည့်နည်းတွေ၊ ဘယ်လိုရပ်ပြီး ဘယ်လိုပြောမယ်၊ အသံအနေအထား၊ လက်ဟန်ခြေဟန်တွေ ဘယ်လိုရှိတယ်ဆိုတာတွေက နောက်တဆင့် ပြင်ယူသွားရမယ့်ကိစ္စတွေပါ။ ဒီလောက်ဆို အသုံးဝင်မယ် ထင်ပါတယ်။
